του Διαμαντή Σεϊτανίδη
Το ‘χουμε πει και γράψει πολλές φορές. Γίνονται πράγματα γύρω μας, δίπλα μας, που αξίζουν την προσοχή και τη στήριξή μας και που εμείς, απορροφημένοι από την αδυσώπητη καθημερινότητα, τα παραβλέπουμε, τα αγνοούμε, τα προσπερνάμε.
Με πήρε τηλέφωνο φίλος αγαπητός και μου είπε «θέλεις να έλθεις στη χριστουγεννιάτικη γιορτή της παλιάς σου ενορίας;». Πράγματι, ο Άγιος Ιωάννης Μαδύτου ήταν η ενορία μου όταν έμενα στο πατρικό μου σπίτι. Ακόμα και σήμερα θυμάμαι τις μορφές του παπα- Σταύρου, του πατέρα Πέτρου (πριν μας φύγει για την Αγία Τριάδα, γιατί όταν έφυγε, πήγα κι εγώ μαζί του και τον έβλεπα εκεί…) κι άλλων ιερέων που λειτουργούσαν, μικρό παιδί κι έφηβος εγώ τότε, ήταν εικόνες και μορφές που έχουν μείνει μέσα μου.
Έφυγα από το πατρικό μου σπίτι, έπαψα και να πηγαίνω στον Άγιο Γιάννη. Πήγα όμως χθες, με τη συστολή και την αμηχανία του ανθρώπου που επιστρέφει μετά από πολλά χρόνια στα παλιά -πολύ παλιά- λημέρια.
Και τι είδα; Τους «Μαδύτιους Μελωδούς», μια χορωδία με περισσότερα από πενήντα άτομα, να τραγουδούν χριστουγεννιάτικα κάλαντα από όλα τα μέρη του Ελληνισμού (όχι μόνο της σημερινής Ελλάδας, αλλά και της Σμύρνης και του Πόντου…), απόλυτα συγχρονισμένα μεταξύ τους, χωρισμένα σε ομάδες ώστε να προσδίδουν μεγαλύτερο ενδιαφέρον στον τρόπο που τραγουδούσαν τα κάλαντα, κι όλα αυτά με συνοδεία πάνω από δέκα οργάνων: κιθάρας, βιολιού, φλάουτου, φλογέρας, μαντολίνου, κρουστών κλπ.
Η εκδήλωση κράτησε πάνω από δυο ώρες και ούτε που καταλάβαμε πώς πέρασαν! Και το χειροκρότημα ήταν ανυπόκριτο, αυθόρμητο και ενθουσιώδες.
Κι αναρωτήθηκα: Τι είναι αυτό που κάνει πενήντα τόσους ανθρώπους της περιοχής μας, μιας ενορίας στις χιλιάδες της Ελλάδας, να πηγαίνουν στον Άγιο Ιωάννη Μαδύτου, να μετέχουν στους «Μαδύτιους Μελωδούς», να περνούν ατέλειωτες ώρες προετοιμασίας για απαιτητικές εκδηλώσεις όπως η φετινή των Χριστουγέννων;
Ξέρω ότι στην «Αλήθεια» μπαίνουν όλων των ειδών οι συμπολίτες: Άνθρωποι της εκκλησίας, απλοί πιστοί, κατά τύχη Χριστιανοί Ορθόδοξοι, άθεοι, ορκισμένοι εχθροί της θρησκείας -κάθε θρησκείας- και του «παπαδαριού» που δίνει «το όπιο του λαού» στους θρησκευόμενους (αν και εδώ δεν αντέχω στον πειρασμό και θα σας συστήσω να αναζητήσετε το ποίημα του Ρένου Αποστολίδη με τίτλο «Το τροπάρι των Μανιφέστων» για να δείτε ότι υπάρχουν λογιών- λογιών θρησκείες… αλλά γιατί να σας ταλαιπωρώ; Πατήστε ΕΔΩ και θα το δείτε μπροστά στα μάτια σας)
Σε όποια κατηγορία από αυτές κι αν ανήκετε, μην ανησυχείτε: Είστε περισσότερο ελεύθεροι από όσο μπορείτε να αντέξετε -κι αυτό δεν το λέω εγώ, το έχει γράψει ο Ντοστογιέφσκι στην πιο μεγαλοφυή σύλληψη της παγκόσμιας λογοτεχνίας (μετά την Ιλιάδα και την Οδύσσεια), το κεφάλαιο με τον Ιησού και τον μεγάλο ιεροεξεταστή στους «Αδελφούς Καραμάζοφ».
Προσέξτε: Δεν το έχει γράψει ο Ευαγγελιστής Ιωάννης, ο Λουκάς, ο Μάρκος, ο Ματθαίος. Δεν αποδίδεται στον Πέτρο, τον Παύλο, τον ίδιο τον Ιησού. Δηλαδή δεν είναι κείμενο της εκκλησίας, ώστε να βδελύσσονται οι ορκισμένοι εχθροί της.
Το έχει γράψει ο Ντοστογιέφσκι, ο αγαπημένος τους Ρώσος συγγραφέας, ο «αναρχικά Ορθόδοξος» κατά τον προσφιλή χαρακτηρισμό ενός Δασκάλου μου, που δεν ζει πια. Αν οι αρνητές της εκκλησίας αρνούνται, τώρα, και τον Ντοστογιέφσκι, οκ, αλλά να μας το πουν…
Η ουσία της αναφοράς μου στους «Αδελφούς Καραμάζοφ» είναι ότι ο Άνθρωπος στον Χριστιανισμό είναι πιο ελεύθερος από όσο μπορεί να αντέξει, αυτό είναι το νόημα του "μεγάλου ιεροεξεταστή".
Επιστρέφω στην εκδήλωση στον Άγιο Ιωάννη Μαδύτου. Αναρωτηθήκατε, μήπως, τι είναι αυτό που κάνει πενήντα και πλέον ανθρώπους να αφιερώνουν ώρες, μέρες, μήνες, ένα μεγάλο κομμάτι από τη ζωή τους για να μετάσχουν στην εξαιρετική χορωδία «Μαδύτιοι Μελωδοί»;
Και μην μου πει κανείς αβασάνιστα «δεν έχουν κοινωνική ζωή και προσπαθούν να τη βρουν στην εκκλησία» γιατί είναι τουλάχιστον εξωπραγματικό να λες ότι δεν έχει κάποιος κοινωνική ζωή την εποχή των social media, του facebook, του tiktok και του onlyfans, εντάξει;
Οι άνθρωποι αυτοί, συμπολίτες μας, είχαν την ελευθερία να επιλέξουν άλλους τρόπους -όχι λίγους…- για να περνούν ευχάριστα τον ελεύθερο χρόνο τους. Επέλεξαν, όμως, τη χορωδία του Αη- Γιάννη στη Μάδυτο της Νέας Φιλαδέλφειας. Δεν τους ανάγκασε κανείς, κανένα προσωπικό αδιέξοδο δεν έφερε με το στανιό τα βήματά τους έξω από την εκκλησία.
Προσήλθαν αυτοβούλως κι ελευθέρως.
Μέρες που είναι, ας σταθούμε λίγο στο μήνυμα του Χριστιανισμού, ακόμα κι όσοι δεν πιστεύουν.
Αυτοί ας το δουν φιλοσοφικά, αν δεν θέλουν να το δουν θεολογικά.
«Η Παρθένος σήμερον, τον Υπερούσιον τίκτει…».
Συγγνώμη, τι είπατε;
Ποιος «τίκτει»;
Η Παρθένος;
Η «Ανύμφευτος Νύμφη» των Χαιρετισμών;
Γιατί ο Χριστιανισμός θέλει τον Ιησού να γεννιέται από μια Παρθένο;
Και ποιος είναι ο Ιησούς;
«… τον Υπερούσιον τίκτει».
Τι θα πει αυτό;
Θεάνθρωπος, λέει η εκκλησία.
Αυτά, για τους πιστεύοντες.
Για αυτούς που δεν πιστεύουν;
(Ανοίγω εδώ μια παρένθεση, γιατί δεν θέλω να ξεγελάσω κανέναν. Σκοπός μου δεν είναι να πείσω τους άθεους, δεν έχω τέτοια δύναμη ούτε τέτοιες αυταπάτες, κι εν πάσει περιπτώσει, αν ο άνθρωπος είναι ελεύθερος, άρα μπορεί να επιλέξει να μην πιστεύει, όλα οκ… Σκοπός μου είναι να απευθυνθώ στα παιδιά με αδιαμόρφωτη, ακόμα, προσωπικότητα, στα μεγάλα παιδιά και τους εφήβους που δικαίως -όλοι έτσι κάναμε σε αυτές τις ηλικίες- κοιτάζουν δεξιά κι αριστερά χάσκοντας, βλέπουν τις επιρροές να περνούν από μπροστά τους σαν ριπές πολυβόλου, και δεν ξέρουν τι είναι αλήθεια και τι ψέμα, τι σημαντικό και τι ασήμαντο, τι τους ταιριάζει και τι απάδει, τι να υιοθετήσουν και τι να απορρίψουν…).
Ούτε βέβαια έχω καμία ex cathedra αυθεντική απάντηση στο ερώτημα «τι θα πει Υπερούσιος;», ο καθένας αυτά τα αποκωδικοποιεί με το δικό του τρόπο. Οι Χριστιανοί λένε ότι ο Θεός κατοικεί μέσα μας, οι τέκτονες μιλούν για τον «εν ημίν θείο σπινθήρα», ο Νίτσε για τον υπεράνθρωπο…
Μόνο μια φράση θέλω να φωτίσω, έτσι, για να κλείσω αυτή την παραληρηματική ανάρτηση, που δείχνει ότι όλοι αυτοί περίπου το ίδιο λένε, κι οι Χριστιανοί, κι οι τέκτονες, κι ο Νίτσε, και άλλοι…
Η φράση είναι από το Ευαγγέλιο του Ιωάννη, αλλά σας παρακαλώ να μείνουμε σε μια μόνο φράση, όχι στο αν έγινε το θαύμα στη Βηθεσδά, αν ο Χριστός είπε στον παράλυτο «πάρε το κρεβάτι σου και προχώρα», ας τα αφήσουμε προς το παρόν όλα αυτά κατά μέρος.
Λέει η αφήγηση ότι ο Ιησούς είδε τον παράλυτο δίπλα σε μια θαυματουργή, υποτίθεται, δεξαμενή και τον ρώτησε αν θέλει να βρει την υγειά του. Όλοι μας θα απαντούσαμε κάτι σαν «βεβαίως», «φυσικά», «εννοείται», κάτι τέτοιο.
Ο παράλυτος όμως λέει μια φράση περίεργη, που σε πρώτη ανάγνωση δεν ταιριάζει σε αυτό που ρωτιέται. Λέει «Κύριε, άνθρωπον ουκ έχω…» για να τον ρίξει στη θαυματουργή δεξαμενή και να ιαθεί (για κάτι τέτοια συνιστώ ανεπιφύλακτα το βιβλίο «Εκεί που δεν φαίνεται ο Θεός» του Μητροπολίτη Μεσογαίας, Νικολάου, για όσους δεν βδελύσσονται, εννοείται…)
Δεν λέει στον Ιησού «βοήθησέ με», δεν τον παρακαλεί.
Ο Χριστός τον ρωτάει αν θέλει να γίνει καλά κι ο παράλυτος…
…Του λέει τη μαγική φράση «άνθρωπον ουκ έχω…».
Ο Υπεράνθρωπος του Νίτσε, ο «θείος σπινθήρ» των τεκτόνων, ο Θεός που υπάρχει μέσα μας για τους Χριστιανούς, είναι ο Άνθρωπος μπροστά στο χάος της ζωής του.
Εκεί, που ζητά ένα χέρι, του αδελφού, του φίλου, του συντρόφου, του ξένου ελεήμονα, του όποιου, για να πιαστεί και μην τον καταπιεί το έρεβος.
Στη δυσκολία, στην αρρώστια, στην κατάθλιψη, στην κατάρρευση, χρειαζόμαστε τον όποιον διπλανό μας, να μας βοηθήσει να σταθούμε στα πόδια μας ή να δώσουμε με καλύτερους όρους μια μεγάλη μάχη, ή ΤΗΝ μεγάλη μας μάχη.
Και μόνον όταν «άνθρωπον ουκ έχω», τότε καταφεύγουμε στο επέκεινα... Σας λέω ειλικρινά ότι έχω δει αθέους και αθρήσκους να σταυροκοπιούνται και να προσεύχονται, μπροστά στη δική τους άβυσσο.
Άρα, ίσως το μήνυμα των «Μαδύτιων Μελωδών» των πενήντα τόσων ανθρώπων που πάσχισαν επί πολύ καιρό για να μας τραγουδήσουν χθες τα κάλαντα στον Άη Γιάννη της Μαδύτου, όπως το αντιλαμβάνομαι είναι «άνθρωπον έχε».
Το υπέροχο απόγευμα της Τετάρτης, είχαμε όλες και όλους αυτούς...
Αν Αυτός (πες ο Υπεράνθρωπος, πες ο Υπερούσιος, πες τον όπως θέλεις βρε αδερφέ) δεν γεννηθεί μέσα μας, δεν υπάρχουν τα Χριστούγεννα.
Καλά Χριστούγεννα, λοιπόν, κι όχι το υποκριτικό «καλές γιορτές» που δήθεν «εύχονται» όσοι δεν πιστεύουν, αλλά ντρέπονται να το πουν και δεν θέλουν να είναι έξω από το πνεύμα των ημερών (μιλώ και για άτομα που συνεργάζονται με το Δήμο). Όταν παραμονές Χριστουγέννων μου λένε «Καλές Γιορτές» τους απαντώ «επίσης, καλό Χάλοουίν». Ούτε το ελάχιστο θάρρος δεν έχουν να βγουν να πουν καθαρά «δεν πιστεύω στα Χριστούγεννα». Κι αν δεν το έχουν, τουλάχιστον να μην «εύχονται» με καρτούλες της συμφοράς…
Ορίστε!
Πάνω που ήθελα να κλείσω με ευχές, πάλι άρχισα τη γκρίνια.
Τη σταματώ εδώ.
Καλά Χριστούγεννα!
Σε όλους και όλες.
Πιστεύοντες και μη.
Καλά Χριστούγεννα!
Μέσα μας!-