Του Διαμαντή Σεϊτανίδη
Ανατρεπτικός σε όλη του τη ζωή, ανατρεπτικός κι ενώπιον του θανάτου αποδεικνύεται ο γνωστός δημοσιογράφος και λογοτέχνης Αλέξανδρος Βέλλιος, ο οποίος λόγω της ασθένειάς του (μεταστατικός καρκίνος) θέτει ένα κρίσιμο ζήτημα για την κοινωνία και το δικαίωμα του ανθρώπου στον αξιοπρεπή θάνατο.
Αυτό ακριβώς είναι το ζήτημα που θέτει ο Βέλλιος. Το δικαίωμα στον αξιοπρεπή θάνατο, με τη βοήθεια των ιατρών. Ευθανασία είναι αυτό που λέμε «υποβοηθούμενος θάνατος». Δηλαδή σε χρόνο που επιλέγει ο ασθενής, του χορηγείται ουσία με την οποία επέρχεται ο θάνατος (ενεργητική ευθανασία) ή απλώς σταματά τη χορήγηση στον οργανισμό του, φαρμάκων με αποτέλεσμα την έλευση του θανάτου (παθητική ευθανασία). Πριν τον Βέλλιο, τη σχετική συζήτηση είχε ανοίξει για μια ακόμα φορά προ διετίας ο Γάλλος γιατρός Νικολά Μπονμεζόν, ο οποίος δικάστηκε με την κατηγορία της ανθρωποκτονίας, γιατί έκανε ευθανασία σε επτά ετοιμοθάνατους ασθενείς του. Ο Μπονμεζόν αθωώθηκε κι έτσι η γαλλική κυβέρνηση των Σοσιαλιστών αποφάσισε να προωθήσει πιο γρήγορα από όσο αρχικά επιθυμούσε, το σχετικό νόμο.
Με αυτό τον τρόπο (υπόθεση Μπονμεζόν) στη Γαλλία η υπόθεση της ευθανασίας πήρε πολιτικά χαρακτηριστικά: Την απαγόρευση της ψήφισαν οι Γάλλοι γκολικοί του 2005, την τροποποίηση της νομοθεσίας ώστε να επιτρέπεται, προώθησαν οι σοσιαλιστές. Ο ίδιος ο Φρανσουά Μιτεράν επέλεξε να πεθάνει με παθητική ευθανασία, δηλαδή σταμάτησε να λαμβάνει τη φαρμακευτική αγωγή που τον κρατούσε στη ζωή.
Κατά τα λοιπά, η Διεθνής Κοινότητα είναι απολύτως διχασμένη επί του θέματος. Στη Γερμανία, την Αυστρία, την Ιταλία, τη Δανία και τη Νορβηγία η ανθρωποκτονία με τη συναίνεση του ασθενούς αντιμετωπίζεται ηπιότερα από την κλασική ανθρωποκτονία. Αντίθετα στην Αγγλία, τη Βουλγαρία και τον Καναδά, η ευθανασία αντιμετωπίζεται ακριβώς όπως και η ανθρωποκτονία.
Μόνο στις χώρες της Μπενελούξ (Βέλγιο, Ολλανδία και Λουξεμβούργο) η ευθανασία είναι απολύτως νόμιμη. Νόμος για τη μη εκούσια παθητική ευθανασία ψηφίστηκε το 2009 στην Πολιτεία Ουάσιγκτον των ΗΠΑ και το 1999 στο Ορεγκον και αφορά σε ασθενείς με προσδόκιμο όριο ζωής μικρότερο των έξι μηνών. Επίσης δικαίωμα ευθανασίας υφίσταται σε μια κλινική στην Ελβετία, όπου σκοπεύει, κατά τα λεγόμενά του, να μεταβεί και ο Αλέξανδρος Βέλλιος, σε χρόνο που εκείνος θα επιλέξει. «Επιλέξει» δεν είναι η σωστή λέξη. Ο Βέλλιος έχει καταστήσει σαφές πώς εννοεί το δικαίωμα στον θάνατο: Όταν δεν θα είναι δυνατή η διαβίωση κατά τρόπο αξιοπρεπή.
Τα δυο «στρατόπεδα» έχουν εκατέρωθεν ισχυρά επιχειρήματα: Από τη μια είναι η αυτοδιάθεση του ατόμου, η επιλογή του στο ποια ζωή θα ζήσει. Κι από την άλλη η μεταφυσική άποψη «δεν επέλεξες πότε θα γεννηθείς, δεν μπορείς να επιλέξεις πότε θα πεθάνεις». Ή «κι αν οι γιατροί κάνουν λάθος; Αν σου μένει περισσότερος χρόνος ζωής και λιγότερο επώδυνος; Κι αν στο μεταξύ ένα νέο φάρμακο μπορεί να αναστρέψει αυτό που σήμερα φαίνεται μη αναστρέψιμο;». Με προσφυγή στη Θεία Λειτουργία ανταπαντούν οι θιασώτες της ευθανασίας: «Χριστιανά τα τέλη της ζωής ημών, ανώδυνα, ανεπαίσχυντα, ειρηνικά, και καλήν Απολογία...». Από τη μεριά του, ο καθηγητής Στ. Αλαχιώτης, υποστηρίζει ότι «θα πρέπει να αρχίσει μια άλλη συζήτηση που να βασίζεται όχι στη φιλοσοφική θεώρηση της ζωής αλλά στη βιολογική αντίληψή της, για να μην καταντά τραγέλαφος η διελκυστίνδα ανάμεσα στη ματαιότητα της αθανασίας που επιδιώκουν ορισμένοι και στην αδικία της ευθανασίας που καλλιεργούν άλλοι».
Το ζήτημα της επιλογής του θανάτου, εμφανίστηκε ήδη από την κλασική Αρχαιότητα (ας θυμηθούμε πώς πέθανε ο Σωκράτης, ενώ είχε επιλογή να δραπετεύσει και να μην πιει το κώνειο) κι ως τώρα, ακόμα δεν έχει λυθεί.
Απλώς ο Αλέξανδρος Βέλλιος το επανέφερε με τον δικό του τρόπο στο επίκεντρο της προσοχής μας. Όχι για να βρεθεί λύση. Αλλά για να επανέλθει η περί του θέματος συζήτηση.-
politically